Urartu Krallığı’nın önemli merkezlerinden olan Yukarı Anzaf kenti, krallığın başkenti Tuşpa’nın 13 km kuzeydoğusunda konumlanmıştır. Kent İşpuini oğlu Menua tarafından kurdurulmuş krali bir kent olup surlarla çevrili, sitadel kısmı oval planlı 6 hektarlık bir alana yayılmıştır. Kentin güney ve güneydoğu yönünde uzanan aşağı şehrin sur duvarları ve doğu kapısı ile birlikte kapladığı alan yaklaşık 20 hektardır.

Yukarı Anzaf kentinin 800 m kuzeyinde ise İşpuini döneminde kurulan, Aşağı Anzaf Kalesi yer almaktadır. Yukarı Anzaf kentinde 1991-2007 yılları arasında Prof. Dr. Oktay Belli tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. Ortaya çıkarılan yapılar arasında, tapınak kompleksi, sitadeli çevreleyen batı surları, sarayın depo odaları, payeli salon ve kabul salonu vardır.

Sitadel bölümüne giriş iki ayrı kapıyla sağlanmış olup, bu kapılar kuzey ve güney yönlü olarak 11x8 m ebatlarında kulelerle desteklenmiştir. Kuzey kapısı atölye ve depo gibi bölümlere açılırken, güney kapısı da tapınak ve saraylara ulaşımı sağlamaktadır.

Sitadelin batısında üstten merdivenlerle ulaşılan depolar yer almaktadır. Tapınak ise sitadelin güney uç noktasında,  en yüksek kesiminde konumlanmıştır. Urartu tapınak planlarında olduğu gibi avlu ve yapılardan oluşan bir komplekse sahiptir. Tapınak inşa yazısında şunlar yazmaktadır:

“Tanrı Haldi'nin kudretiyle İşpuini oğlu Minua, efendi tanrı Haldi'ye, bir susi yaptırdı ve bir kale kusursuz bir şekilde yaptırdı.”

Saray kompleksi, tapınağın kuzeybatısında konumlanmış ve kazı çalışmaları sonucunda kabul salonu, depo odaları, koridor gibi yapılar açığa çıkarılmıştır. Bunlardan kabul salonu 10x29 m ölçülerinde olup içerisinde 7 tane sütun kaidesi saptanmış, ayrıca salonun kuzeyinde de 5 tane küçük oda bulunmuştur. Sütun kaidelerinin bazılarının üzerinde çivi yazısı bulunmaktadır. Ayrıca depolarda da boğaz kısımlarına kadar gömülü halde pitoslar bulunmuş olup üzerlerinde çivi yazısı, mühür ve ölçeklere rastlanmıştır. Yine aynı mekânın duvarlarında duvar resimlerine ilişkin kalıntılar ortaya çıkarılmıştır.

Yukarı Anzaf konumu itibariyle Van Gölü Havzası ile kuzeybatı İran bölgeleri arasında önemli bir üs niteliği taşır. 

YAZILI KAYA

KÜÇÜK TESTİ